انسان موجودی است اجتماعی ، و زندگی انسان لازمه اش این است یک رفیق و دوست داشته باشد و یا معاشرت صمیمانه و همدلی و همراهی با او احساس نیازش را برطرف کند ، لازم است این را هم مد نظر داشته باشیم با هر کسی نمی‌توان ارتباط دوستی به پا کرد ، در ادامه معیار دوست خوب را عرض می‌کنم.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله ) در این باره می‌فرماید: همنشینی با صالحان همانند عطر فروشی است که اگر سودی نبرد از بوی خوشش استفاده می‌کند اما همنشینی با افراد فاسد، مثل آهنگری که در کنار کوره نشسته است اگر از گرمی آتش آن در امان باشد ولی دود آن در امان نیست، [1] اساساً همنشینی با هر فردی با هر خصلتی ، شخصیت انسان را به همان سمت سوق می‌دهد اگر نیکو خصلت باشد نیکو و اگر فاسد باشد فاسد، پس چه بسا نیکوست که با افراد فاسد دوری کنیم ، این را هم از یاد نبریم که قبل از دوستی با هر کسی او را مورد آزمایش قرار دهیم. 

 امام صادق (علیه السلام) می فرماید: « برادران ایمانی و رفقای خود را با دو صفت آزمایش کنید، پس اگر آن دو خصلت در آن‌ها بود شایسته رفاقت و برادری هستند، وگرنه از آن‌ها دور شوید »[2]  همان طور که می‌خواهیم وسایلی بخریم قبل از خریدن آن را آزمایش می کنیم برای انتخاب رفیق هم باید او را مورد آزمایش قرار دهیم تا مطمئن شویم آن چیز یکه از او انتظار داریم هست یا نه ؟
امام باقر علیه السلام) در این باره می‌فرماید: « با چهار گروه از افراد  دوستی نکن : احمق ، بخیل ، ترسو و دروغگو . زیرا شخص احمق می خواهد به تو سود رساند ولی صدمه می زند ، شخص  بخیل و تنگ نظر از تو میگیرد اما به تو پس نمی دهد ، شخص  ترسو از تو و پدر و مادرش فرار میکند ، وشخص دروغگو اگر راست بگوید کسی باور نمی کند» [3]
حکیمی درباره انتخاب دوست فرمودند اگر می‌خواهی با کسی دوستی کنی باید چندین شرایط را در نظر بگیر:
1-رفاقت با او مایه زیتت باشد.
2-در موقع تنگ دستی تو را کمک کند.
3-در گفتار و کردار خود صادق باشد .
4-موقع ای که برایت مشکلی پیش آمده تو را کمک کند .
5-اگر دستت را به سوی او داز کردی انو هم دستش را به سمتت دراز کند.
6-اگر در زمانی به لو رسیدگر نکردی ناراحت نشود و ابروی تو را حفظ کند.
7-اگر نیکی به او کردی ، به عمل نیکت را پاسخ دهد و مشکلی برایت پیش آمده سعی در جبران مشکلت داشته باشد .
8-اگر زمانی چیزی از او تقاضا کردی ، دست رد به درخواستت نزند
9-در زمان حادثه ناگوار از کمک کردن به تو دریغ نورزد .
10-در صورت احتیاج به مال، تو را یاری کند. [4]
شعری از سعدر درباره ارزش دوست :
دوستی با مردم دانا نکوست                             دشمن دانا ، به از نادان دوست
دشمن  دانا ، بلندت می کند                             بر زمینت می زند نادان دوست[5]

در پایان اینطور نتیجه می گیریم که انسان شریف و با اصل و نسب باعث کامل شدن ادب انسان می‌گردد ودوستی  با انسان پست باعث لکه دار شدن شرافت و شخصیت انسان می‌گردد.
پی نوشت :
1-[کنزالعمال جلد 9 حدیث 24676]
2-[کتاب آداب النفس]
3-[خصال شیخ صدوق جلد 1 صفحه 244]
4-[کتاب آداب النفس]
5-[   سعدی شیرازی ]