امید زندگی
واژه امید زندگی از اصطلاح «احتمال ریاضی وقوع یک رویداد» گرفته شده است که در ساده‌ترین صورت آن را می‌توان احتمال وقوع ریاضی یک رویداد مورد انتظار، نامید.
با توجه به تعریف فوق، امید زندگی یا امید ریاضی زندگی بیانگر متوسط احتمالی سال‌های زندگی بعد از رسیدن به سنی خاص است. امید زندگی در بدو تولّد معرّف متوسط سال‌هایی است که یک نوزاد به دنیا آمده، عمر خواهد کرد؛ به شرط این‌که احتمال مرگ او برای سال‌های آینده زندگی مانند انسان‌های زمان حال باشد.
امید زندگی را می‌توان برای هر سنّی محاسبه کرد؛ مثلاً مشخّص نمود، یک مرد 65 ساله به طور متوسط چند سال دیگر عمر خواهد کرد، البته به شرط این که الگوی احتمال مرگ او نیز در آینده مانند انسان‌های 65 سال به بالای فعلی باشد.
امید زندگی را به تفکیک زن و مرد محاسبه می‌کنند؛ زیرا در بیشتر نقاط دنیا امید زندگی زنان بیشتر از مردان است. امید زندگی در کنار شاخص‌های درآمد سرانه و سود به عنوان شاخص توسعه تلقّی می‌شود.
امید زندگی در بدو تولّد به شدّت متأثّر از مرگ سال اوّل زندگی است و به همین دلیل این شاخص مانند شاخص مرگ کودکان زیر یک سال و بلکه فراتر از آن به عنوان یک شاخص بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی تلقّی می‌شود.
برای محاسبه امید زندگی اطلاع از انداز جمعیت در گروه‌های سنّی و هم چنین تعداد مرگ در هر گروه سنّی در طی یک سال ضروری است. در ایران اگر چه سرشماری‌های مکرر انجام می‌شود؛ ولی چون ثبت مرگ به طور کامل انجام نمی‌شود، برآورد معتبری از امید زندگی به دست نمی‌آید.
با توجّه به محاسباتی که در ایران به عمل آمده است، امید زنده ماندن در سال 1340، رقمی در حدود3/40 و برای سال 1365 حدود 60 سال برآورد شده بود که طبق اعلام منابع رسمی امروزه این رقم به 73 سال در میان زنان و 72 سال برای مردان رسیده است. در همین مدت آمار مرگ و میر کودکان زیر 5 سال از 70 در هزار به 22 رسیده است.
جامع? صنعتی با افزایش مراقبت‌های بهداشتی، موجبات افزایش امید زندگی و زنده ماندن را فراهم ساخته است؛ زیرا مسابقه طولانی‌تری در کاهش مرگ و میر داشته‌اند. ولی در کشورهای جهان سوّم چنین نیست؛ و عوامل متعددی این برآیند را دامن می‌زند. کاهش نزخ مرگ در قرن بیستم منجربه افزایش سریع جمعیت جهانی‌گردیده است، بطوری که جمعیت جهان‌از 1/6 میلیارد نفر در سال 1900 به6/1 میلیارد نفر در سال 2000 رسیده‌است.
نظرات شما: نظر
